Tężec, inaczej szczękościsk, to choroba, która prowadzi do osłabienia pracy
mięśni i nerwów. Rozwija się bardzo wolno i można jej skutecznie zapobiegać.
Choroba powstaje w wyniku zakażenia rany na skórze bakteriami o nazwie Laseczki
tężca (Clostridium tetani), które znajdują się głównie w glebie. Gdy te bakterie
dostaną się do organizmu dochodzi do rozwoju toksyn, które wywołują mimowolne
skurcze mięśni. Toksyny te rozprzestrzeniają się po całym organizmie wraz z
krwią, przy pomocy układu chłonnego, i prowadzą do zaburzenia pracy nerwów.
Tężec nieleczony może prowadzić do śmierci.
Do tężca może dojść w sytuacji zanieczyszczenia ziemią czy kałem, ran kłutych,
oparzeń, odmrożeń czy innych urazów. Wywołać go mogą również niewysterylizowane
igły używane podczas przekłuwania różnych części ciała lub do przyjmowania
narkotyków dożylnie. Tężec może także dotknąć noworodki, które są przyjmowane na
świat w miejscach, gdzie brak odpowiednich warunków sanitarnych. Do zarażenia
może dojść, na przykład, gdy pępowina dziecka jest odcinana niesterylnymi
narzędziami. Obecnie kobiety w ciąży mogą zostać zaszczepione przeciwko tężcowi,
dzięki czemu przeciwciała, które otrzymuje są przekazywane również dziecku.
Tężec najczęściej rozpoczyna się od skurczów mięśni szczęki (tzw.
szczękościsk). Mogą się pojawić również trudności w połykaniu oraz sztywność
stawów i mięśni szyi, ramion lub pleców. Skurcze te mogą się przenosić dalej na
mięśnie brzucha, ramion górnych i ud. Objawy mogą się pojawić w bardzo różnym
czasie od zakażenia. Tężcowi można zapobiegać głównie przez wykonywanie
regularnych szczepień przeciwko laseczce tężca, ewentualnie przez otrzymanie
przeciwciał po kontuzji, która może spowodować zarażenie bakterią świerzbowca.
Szczepienia zaczyna się od najmłodszych lat. Jeśli chodzi o tężec, zastrzyki
podawane są w odpowiednich dawkach, co kilka lat. Zwykle, co 2 lata do 6. roku
życia, potem w wieku 11-12 lat i następnie, co 10 lat u dorosłych. Wszelkie
głębokie rany i ukłucia, które mogą lub mogły być zakażone ziemią, odchodami,
śliną, powinny być od razu oczyszczone i opatrzone. Kiedy dojdzie do
zakażenia dziecka, może zostać ono skierowane na oddział intensywnej terapii,
gdzie będzie pod stałą opieką lekarską. W takich przypadkach dzieci otrzymują
antybiotyki, które mają zniszczyć bakterie i zneutralizować toksyny zawarte we
krwi. Leczenie może również obejmować przyjmowanie leków przeciw skurczom
mięśni.
Kiedy należy udać się do lekarza?
Jeśli masz wątpliwości, co do tego, kiedy dziecko miało ostatnie szczepienie lub
było szczepione bardzo dawno temu udaj się do lekarza. W przypadku dorosłych
szczepienia powinny się odbywać, co 10 lat. Jeżeli doszło do wystąpienia ran i
nie ma pewności czy zostały prawidłowo oczyszczone lub pojawiły się pierwsze
objawy (np. szczękościsk) również należy udać się do lekarza.